Η επιστημονική ενασχόληση με τον αυτισμό έχει ξεκινήσει από τις αρχές της ιατρικής ιστορίας, με το ενδιαφέρον να κορυφώνεται τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για μια διαταραχή που κατά κύριο λόγο εμφανίζεται για πρώτη φορά στην παιδική ηλικία, αλλά τα συμπτώματά της πολλές φορές εμμένουν και στην ενήλικη ζωή.
Έχοντας ως κεντρικό θέμα τον αυτισμό και όλες τις παραμέτρους γύρω από αυτόν, διοργανώνεται στη Λουιζιάνα της Αμερικής το Διεθνές Συνέδριο για τον Αυτισμό, που έχει ως στόχο να λύσει το παζλ του αυτισμού.
Το Διεθνές αυτό Συνέδριο επικεντρώνεται στην αιτιολογία, τις θεραπείες και τη διάγνωση του αυτισμού, καθώς και των σχετικών με τον αυτισμό διαταραχών. Κορυφαίοι επιστήμονες από τη διεθνή ιατρική κοινότητα (νευρολόγοι, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, παιδίατροι, κοινωνιολόγοι κλπ) συμμετέχουν στο Συνέδριο του Αυτισμού παρουσιάζοντας εργασίες βασισμένες στην έρευνα, καθοδηγούμενες από τα παγκόσμια θεωρητικά πλαίσια για τον αυτισμό και επιστημονικά τεκμηριωμένες.
Στο Διεθνές Συνέδριο για τον Αυτισμό (12-14 Απριλίου 2007) συμμετέχει και η δική μας ερευνητική ομάδα καταδεικνύοντας με την μελέτη της τα διαφοροδιαγνωστικά εκείνα «κλειδιά» μεταξύ αυτισμού και του συνδρόμου υπερκινητικού παιδιού (ADHD)που θα θέσουν τη σωστή διάγνωση στην εκάστοτε περίπτωση και θα αποτελέσουν τη βάση για τον κατάλληλο θεραπευτικό συνδυασμό του αυτισμού. Ενδιαφέρουσα, είναι επίσης, η συμβολή των νευροφυσιολογικών μεθόδων (Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα-ΗΕΓ κ.α.) για τη διάγνωση και παρακολούθηση της πορείας του αυτισμού, όπως διαφαίνεται μέσα από τη μελέτη μας.

ΥΠΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ο στόχος με την ύπνωση είναι να επιτευχθεί ένα επίπεδο εγρήγορσης του ατόμου που θα επιτρέπει την είσοδο μιας ελάχιστης πληροφορίας. Η όλη προσπάθεια βασίζεται στη γνώση ότι ο ανθρώπινος οργανισμός κληρονομικά αποτελεί ένα ιδανικό φορέα στοιχείων πληροφορίας. Δηλαδή, υπάρχει η πεποίθηση πως η διάδοση των πληροφοριών εντός του οργανισμού έχει ανάλογη συμπεριφορά με αυτή των γονιδίων. Όπως το σώμα χρειάζεται τα γονίδια για να αναπτυχθεί και να αναπαραχθεί, έτσι και τα μικρά πακέτα πληροφοριών χρειάζονται το σώμα προκειμένου να διαδοθούν. Πρόκειται για την ανθρώπινη ικανότητα της μίμησης που δεν την βλέπουμε σε άλλα θηλαστικά ζώα. Ενώ τα ζώα προχωρούν στη ζωή τους αυτό-πειραματιζόμενα ο άνθρωπος διαθέτει τεράστια ποσότητα από συνδυασμούς πληροφοριών που είναι γονιδιακά ενταγμένες μέσα του. Οι πληροφορίες αυτές μπαίνοντας στον ανθρώπινο οργανισμό όχι μόνο αποθηκεύονται, αλλά τροποποιούνται και εξελίσσονται. Η εξέλιξη αυτή γίνεται με ανάλογο τρόπο με αυτό της εξελικτικής βιολογίας. Το επιδιωκόμενο με την ύπνωση είναι να φτάσει το επίπεδο εγρήγορσης του ατόμου σε ένα τέτοιο σημείο προκειμένου να επιτρέπει την είσοδο του επιθυμητού πακέτου πληροφορίας ταυτόχρονα με τη συνειδησιακή υποστήριξη. Για αυτό το λόγο λαμβανομένου υπόψη της δομής των εγκεφαλικών κυττάρων που χρησιμοποιούνται για αυτή τη δουλειά (κύτταρα – κάτοπτρα, κύτταρα – economo) με κατάλληλη τεχνική φέρεται ο υπνωτιζόμενος έτοιμος να δεχθεί από τον υπνωτιστή την επιθυμητή πληροφορία.
Ο υπνωτιζόμενος είναι, λοιπόν, το άτομο που γίνεται ο φορέας της διαβιβαζόμενης από τον υπνωτιστή πληροφορίας. Ο υπνωτιστής χρησιμοποιεί την τεχνική για να εντυπώσει με ποικίλους τρόπους την πληροφορία στον υπνωτιζόμενο. Για αυτό ακολουθείται ένας τύπος συμπεριφοράς, ομιλίας, χειρονομιών και εργαλείων. Μέσω αυτών των διαδικασιών δέχεται ο υπνωτιζόμενος την πληροφορία με διάθεση να τη χρησιμοποιήσει. Η αφομοίωση αυτής της πληροφορίας κατά την ύπνωση γίνεται μέσω περιορισμού της συνειδιακής υπερέντασης προκειμένου να μην υφίσταται η κριτική ικανότητα του υπνωτιζόμενου σε υψηλό επίπεδο. Γεγονός που φέρνει την αποδοχή της πληροφορίας και την αυτοενίσχυσή της. Με κατάλληλους χειρισμούς και συνδυασμούς ερεθισμάτων καταγράφεται το πακέτο πληροφορίας από τον υπνωτιζόμενο και με ένα επίκτητο αντανακλαστικό επαναπροσαρμόζεται ή επαναφέρεται. Κατά αυτόν τον τρόπο η διαδικασία της υποβολής δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αναπαραγωγή μιας σειράς πακέτων πληροφοριών που εισήλθαν στον εγκέφαλο του «υπνωτισμένου» κάτω από αυτές τις συνθήκες. Δηλαδή, ένας επιτυχημένος μηχανισμός χαλάρωσης, ρύθμισης της εγρήγορσης και εγκεφαλικής καταγραφής μέσα από γνωστούς νευρωνικούς διαδρόμους φέρνει την επιτυχία στην ύπνωση.
Επειδή πλέον γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί ειδικά κύτταρα σε συγκεκριμένα σημεία του φλοιού ή υποφλοιωδών σχηματισμών μπορούμε να προσαρμόσουμε τα εργαλεία της ύπνωσης με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα χωρίς καν την παρουσία του υπνωτιστή. Πρόκειται για την λειτουργία της βιοανάδρασης (biofeedback), όπου μπροστά από μία ειδικά ρυθμισμένη οθόνη ανοίγει διάλογο ο εξεταζόμενος με τον εαυτό του. Αυτοΰπνωση και αυτοκαθοδήγηση.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται πλέον με πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία καθημερινά σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων. Αρχίζει από τα πιο απλά, όπως η καταστολή του πόνου και η καταδρομή των έξεων, και φτάνει στα πλέον σύνθετα, που είναι η βελτίωση της πνευματικής δραστηριότητας μέχρι και τη θεραπεία του αυτισμού. Μέσα από τις έρευνες στο σημείο αυτό πιστοποιήθηκε ότι η καθοδήγηση (biofeedback-ύπνωση του ατόμου) μπορεί να οδηγήσει μέχρι και μία άνοδο των δυνατοτήτων του ανοσοποιητικού σε σημείο που δε μπορούμε να το καταφέρουμε με τη χρησιμοποίηση και των πλέον τελευταίων φαρμάκων.

Από τον Prof.Dr. Δημήτριο Κουντούρη, Νευρολόγο - Ψυχίατρο &
την Αγγελική Μπουγιούκου, Ψυχολόγο.

Η επιδημιολογία είναι βασισμένη σε απλές, αρχικές ασθένειες, και απεικονίζει τις αιτίες τους. Το πόρισμα είναι ότι με την μελέτη των στοιχείων της ασθένειας είναι δυνατό να προσδιοριστούν οι αιτίες. Και για πολλούς τύπους ασθενειών η εφαρμογή αυτής της αρχής έχει αποδειχθεί επιτυχής. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως μεγάλο μέρος αυτού που ξέρουμε για τον καρκίνο και τις μολύνσεις, όπως για τη coronary artery disease, προκύπτει από τις επιδημιολογικές μελέτες. Η επιδημιολογία έχει προσδιορίσει, επίσης, πολλές περιβαλλοντικές επιρροές που προκαλούν την ασθένεια. Οι κίνδυνοι της έκθεσης καπνίσματος στον ορυκτό μόλυβδο ακτινοβολίας ιονισμού σκόνης και πολλές από άλλες ουσίες που είναι παρούσες στο περιβάλλον έχουν ανακαλυφθεί και έχουν ποσοτικοποιηθεί κατά ένα μεγάλο μέρος μέσω των επιδημιολογικών ερευνών.
Αλλά στα τελευταία έτη το πλήθος συγκρουόμενων αποτελεσμάτων και ο ψεύτικος συναγερμός από βασισμένες στον πληθυσμό παρατηρήσεις, έχουν οδηγήσει στην άποψη πως η επιδημιολογία έχει φθάσει στα όριά της. Το επιχείρημα είναι ότι οι δυσκολίες του μέτρου της έκθεσης και των ευκαιριών για προκατειλημμένο και τη σύγχυση έμφυτους σε αυτά τα είδη των μελετών καθιστούν την επιδημιολογία, σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, ελάχιστα καλύτερη από την επιστήμη «παλιοπραγμάτων». Αυτό που κάποτε ήταν ένα ισχυρό όπλο ενάντια στην ασθένεια, έχει τώρα εκφυλιστεί στην παραγωγή των ιστοριών τρόμου στις εφημερίδες στις οποίες κάποια αβλαβής ουσία ενοχοποιείται ως atherogenic ή καρκινογόνος; Πρέπει να αναγνωριστεί ότι υπάρχει ουσία σε αυτή την κριτική. Αλλά επίσης είναι ειρωνικό ότι ο σκεπτικισμός για τη δυνατότητα επιδημιολογικού ελέγχου αποκαλύπτει περισσότερα για την αιτία της. Μόνο οι δεινόσαυροι θεωρούν τώρα ότι η αποτελεσματικότητα της θεραπείας μπορεί να καθιερωθεί χωρίς τη χρήση των τυχαίων ελεγχόμενων δοκιμών. Η εφαρμογή των συστηματικών αναθεωρήσεων και της μετα-ανάλυσης στην κλινική ιατρική έχει θεσμοποιηθεί από τη συνεργασία Cochrane. Και ο καθένας δέχεται ότι οι νέες διαγνωστικές δοκιμές πρέπει να αξιολογηθούν αυστηρά από τη μέτρηση της ιδιομορφίας και της ευαισθησίας τους. Έτσι, θα έπρεπε οι νευρολόγοι να ενδιαφέρονται ακόμα για την παραδοσιακή επιδημιολογία;
Ένας λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να το κάνουν, είναι ότι παρέχει μια εναλλακτική άποψη, μια διαφορετική προοπτική από την έντονη αλλά στενή εστίαση στην ασθένεια που κάποιος μαθαίνει στην πρακτική νοσοκομείων. Ο κίνδυνος του ξαφνικού θανάτου στους ασθενείς με επιληψία είναι ένα παράδειγμα, όπου παίρνοντας μια άποψη από πληθυσμιακές μελέτες βοηθάει να τεθούν τα πράγματα σε μια σειρά. Ένας πρόσφατος εθνικός λογιστικός έλεγχος στη Μεγάλη Βρετανία υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη της καλύτερης κατανόησης και πρόληψης της επιληψίας. Ενώ αυτό ήταν μια πολύτιμη έκθεση που έλκυσε την προσοχή σε ένα πρόβλημα που αναγνωρίστηκε ανεπαρκώς, αξίζει να σκεφτούμε ότι μια επιδημιολογική ανάλυση των χρονικών τάσεων της θνησιμότητας από την επιληψία και στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ προτείνει ότι η θνησιμότητα που συνδέεται με αυτή την πάθηση έχει περιοριστεί ουσιαστικά για τα προηγούμενα 50 έτη. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι μια επιδημιολογική προσέγγιση επιτρέπει μερικές φορές σε κάποιον να εξετάσει το πρόβλημα. Με έναν νέο και διαφορετικό τρόπο, το Αλτσχάιμερ, όπως ο καθένας ξέρει, χαρακτηρίζεται παθολογικά από την παρουσία πλακών νευρίτιδας και νευροφυτικής σύγχυσης.
Πράγματι σύμφωνα με τα τρέχοντα κριτήρια, μια καθορισμένη διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο αφού σύμφωνα με την μεταθανάτια ιστολογική εξέταση αυτά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα είναι παρόντα. Αλλά μια πληθυσμιακή μελέτη αυτοψίας των ηλικιωμένων ανθρώπων αμφιβάλλει για την άποψη πως το Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή αιτία της άνοιας σε αυτήν την ομάδα ηλικίας. Ενώ οι παθολογίες και των δύο ασθενειών ήταν συχνές, ο συσχετισμός μεταξύ του ποσού της παρούσας παθολογίας και της γνωστικής πτώσης κατά τη διάρκεια της ζωής ήταν στην καλύτερη περίπτωση μέτριος. Δεν υπήρξε κανένα σαφές κατώτατο όριο των παθολογιών που προέβλεπε την άνοια.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι η επιδημιολογία παρέχει μια απαραίτητη διορθωτική προσέγγιση των περισσότερων βιοϊατρικών ερευνών. Δεν είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα λανθασμένο με τη γενικευτική υπεραπλούστευση, είναι ακριβώς ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα που δεν μπορεί να λύσει. Πολλές από τις δυνάμεις που έχουν επιπτώσεις στην υγεία και την ασθένεια λειτουργούν όχι σε ένα μεμονωμένο επίπεδο αλλά και σε ομάδες.
Ένα παράδειγμα είναι ασυλία κοπαδιών όπου αν και ένας ισχυρός καθοριστικός παράγοντας του κινδύνου ενός προσώπου να αρρωστήσει από μολύνσεις δεν είναι κάτι που μπορεί να συλληφθεί επαρκώς με τις μετρήσεις στα άτομα. Τα αποτελέσματα στην υγεία των δυνάμεων μεγάλης κλίμακας όπως οι παγκόσμιες αλλαγές κλίματος, και η αστικοποίηση, καθώς και η εκβιομηχάνιση και η αύξηση πληθυσμών είναι πιθανό να είναι βαθιά. Θα χρειαστούμε τους μοριακούς βιολόγους περισσότερο από τους επιδημιολόγους. Εάν πρόκειται να καταλάβουμε πώς λειτουργούν.

από τον Δρ. Δημήτριο Κουντούρη
& την Αγγελική Μπουγιούκου, Ψυχολόγο.

Το αλεξιθυμικό σύνδρομο είναι μια ομάδα συμπτωμάτων που σα διάγνωση υπάρχει τα τελευταία 40 χρόνια μετά από πρόταση ενός Έλληνα γιατρού στο Σικάγο. Πρόκειται για τον ψυχίατρο Σιφναίο, ένα γιατρό με αγγλοσαξονική παιδεία που δούλεψε επί πολλά χρόνια στη Γαλλία με πρωτοποριακές ιδέες στη θεραπεία ψυχιατρικών ασθενειών και κυρίως τον τομέα των νευρώσεων. Τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν αυτό το σύνδρομο είναι του πίνακα 1.
1. Αδυναμία έκφρασης συναισθημάτων
2. Αδυναμία αναγνώρισης συναισθημάτων
3. Περιορισμένη και ελλιπής φαντασιακή ζωή
4. Δυσκολία διάκρισης των συναισθημάτων από τις σωματικές αισθήσεις.
5. Ανηδονία (:δυσκολία βίωσης ικανοποίησης).
6. Μονότονη λεπτομέρεια στην περιγραφή της καθημερινής ζωής.
7. Έλλειψη διαίσθησης και ενσυναίσθησης.
8. Αντιμετωπίζουν τα αντικείμενα ως ρομπότ.
9. Περιορισμένη ανταπόκριση στην
Ψυχαναλυτική θεραπεία.
10. Άρνηση του ότι ονειρεύονται.
11. Συγκεκριμένο ύφος σκέψης.
12. Επιμονή σε λειτουργικές λεπτομέρειες, κατά την περιγραφή γεγονότων.
13. Άγχος και μόνιμο αίσθημα αγωνίας.
14. Χρησιμοθηρικός τρόπος σκέψης.
15. Συνεχή παράπονα για σωματικά προβλήματα, χωρίς την ύπαρξη οργανικών αιτιών.
16. Αντικοινωνική συμπεριφορά.
17. Υψηλά επίπεδα συμπαθητικής δραστηριότητας και ένα διαχωρισμό μεταξύ των υποκειμενικών και φυσιολογικών απαντήσεων στο στρες.
18. Ιδιαίτερο στυλ εξωτερικού προσανατολισμού.

Το ιδιαίτερο της περίπτωσης είναι ότι τότε δε μπόρεσε να δοθεί καμία απόλυτη ερμηνεία της αιτιολογίας της αλεξιθυμίας. Ο όρος επινοήθηκε από τις λέξεις α- στερητικό + λέξις + θυμός. Η σύνοψη των τριών τμημάτων βγάζει την αλεξιθυμία και σημαίνει μη εύρεση έκφρασης λέξεων ή προτάσεων για την περιγραφή συναισθημάτων. Όντως, αυτό σημαίνει και μάλιστα μερικές στιγμές με ιδιαίτερα έντονο τρόπο. Τις περισσότερες όμως φορές η ένταση ποικίλει έτσι που κοινωνικά πολλές φορές να περνάνε τα αλεξιθυμικά συμπτώματα και αντιδράσεις απαρατήρητα. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής όμως που στρεσάρει όλο και περισσότερο την καθημερινότητα με μεγαλύτερες απαιτήσεις και επιβαρύνσεις για το μέσο άνθρωπο αύξησε υπέρογκα τους ασθενείς με το έντονο πρόβλημα της αλεξιθυμίας. Το αποτέλεσμα ήταν να ασχολούνται όλο και περισσότερο οι νευρολόγοι και ψυχίατροι προσπαθώντας κυρίως να το αντιμετωπίσουν με ψυχοθεραπευτικές επεμβάσεις σύντομης ή μακράς χρονικής διάρκειας. Ο Σιφναίος είχε αναπτύξει και εφαρμόσει στο Παν/μιο του Χάρβαρντ μια ταχεία διαδικασία αποκατάστασης του προβλήματος. Μπορούσε μέσα σε λίγες βδομάδες να αντιμετωπίζει αλεξιθυμικά προβλήματα. Δυστυχώς δε βρήκε ευρεία εφαρμογή. Το γεγονός ότι και η προσωπικότητα του θεραπευτή παίζει ένα πολύ μεγάλο ρόλο το εξηγεί. Δε μπορεί ο κάθε μέσος ψυχίατρος να έχει ούτε τη θεραπευτική ούτε τη διαγνωστική διεισδυτικότητα του Σιφναίου. Στις αρχές της δεκαετίας του '70 εμπεδώθηκε η θεωρία των κυττάρων κατόπτρων.
Κάποιοι βιολόγοι ερευνητές του Παν/μίου της Πίζας μπόρεσαν να αποδείξουν πλέον πειραματικά ότι η ενσυναίσθηση, βασικό στοιχείο της μίμησης, δεν είναι κάτι τυχαίο, αλλά συγκεκριμένη εγκεφαλική λειτουργία. Εκεί, λοιπόν, μελετώντας τη συμπεριφορά και τη μεταβίβαση του συναισθήματος (ενσυναίσθηση) βρέθηκε ότι υπάρχουν ειδικά κύτταρα στον πρόσθιο μετωπιαίο λοβό τα οποία «φωτογραφίζουν» και «απομνημονεύουν» τις κινήσεις και τη συμπεριφορά άλλων ατόμων. Είναι η λειτουργική δομή της ενσυναίσθηση, δηλαδή, μεταφορά συναισθήματος από το ένα άτομο στο άλλο. Πράγμα που σημαίνει ότι για να δει κάποιος κάτι και να το μιμηθεί πρέπει πρώτα να το καταγράψει μέσω των κυττάρων κατόπτρων. Την ίδια λειτουργική διαδικασία επιτελεί κάποιος για να εκφράσει ή να περιγράψει ένα συναίσθημα, το οποίο πρέπει πρώτα να το δει κάπου και να το εντυπώσει.
Έτσι, λοιπόν, όλα αυτά τα συναισθήματα μόλις εισέρχονται από τα αισθητήρια όργανα στον εγκέφαλο του ανθρώπου συγκεντρώνονται όλα σε ένα σημείο που λέγεται αμυγδαλή. Η αμυγδαλή είναι και η κεντρική αποθήκη της μνήμης, από όπου ανασύρονται παρόμοια βιώματα και στέλνονται σε άλλες θέσεις όπως είναι ο μετωπιαίος λοβός ή το κέντρο της ακοής προκειμένου να συνθέσουν τη νέα πληροφορία και να τη διώξουν προς τα έξω. Όπου υπάρχει μια διαταραχή λόγω κληρονομιάς (γενετική) τραύματος ή εκφυλιστικής νόσου, όπως στην περίπτωσή μας της ΣΚΠ, το σύστημα αυτό δε λειτουργεί και παρουσιάζεται η αλεξιθυμία. Μετά από αυτές τις πιστοποιήσεις των τελευταίων ετών προχωρούν και οι θεραπευτικές διαδικασίες του συνδρόμου αυτού που είναι μικτές και με φάρμακα και με επαναπρογραμματισμό της συμπεριφοράς μέσω της βιοανάδρασης (biofeedback).

Δημοφιλείς αναρτήσεις

 

© 2006 | Blogger Templates by GeckoandFly modified and converted to Blogger by Blogcrowds.