Εικ.1 Αισθήματα και τρόμος αλληλοεπηρεάζονται στον εγκέφαλο.

"Νιώθω τα πόδια μου βαριά, αισθάνομαι το βλέμμα της εξέδρας επάνω μου, με καταβάλλει μια αδυναμία να σηκώσω το κορμί μου και να το τινάξω προς τα εμπρός. Χάνω απελπιστικά πολύ χρόνο στην εκκίνηση από κάθε εκατοστάρι που κάνω.", ήταν το παράπονο μιας πολύ μεγάλης αθλήτριας με πολλές τιμητικές διακρίσεις στο ενεργητικό της.
Μία φορά που κατάφερε να αποβάλλει αυτό το αίσθημα του πανικού της αφετηρίας έφτασε και στην ύψιστη διάκριση της καριέρας της. Χρειάστηκε δουλειά μηνών για να αποβάλλει αυτό το άγχος δευτερολέπτων. Ίσως ήταν από τις λίγες αθλήτριες ,πλην των τότε ανατολικογερμανίδων, που δούλεψαν πάνω στο πρόγραμμα της προπαλμικής αναστολής. Μια δουλειά που δικαιώθηκε απόλυτα σε όσους έκαναν τον κόπο να ασχοληθούν με αυτήν.
Πρόκειται για ένα θέμα ερεύνης εγκεφάλου που απασχόλησε τους επιστήμονες τα τελευταία 20 χρόνια. Η προσπάθεια ξεκίνησε στη δεκαετία του'70 στην προσπάθεια να εξηγήσουν την αντίδραση του πανικού μέσω καταγραφής και ανάλυσης των συναισθημάτων και χαρτογράφησης τους απευθείας από τον εγκέφαλο. Η όλη διαδικασία ξεκίνησε μετά από τις γνώσεις ότι τα διάφορα ανακλαστικά προστασίας , όπως το κλείσιμο των βλεφάρων σαν αντίδραση πανικού μπορούν να καταγραφούν και να μετρηθούν, και μάλιστα τόσο σε χρόνο, όσο και σε ύψος δυναμικού. Η χρονική διάρκεια αυτών των ανακλαστικών είναι μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου και χαρακτηρίζει τη διαδρομή τους από τον εγκέφαλο μέσω του νωτιαίου μυελού στους μύες του σώματος. Χρησιμοποιώντας δύο πολύ μοντέρνες τεχνικές την ηλεκτροεγκεφαλογραφία και την ηλεκτρομυογραφία μπόρεσε κανείς για πρώτη φορά, και μάλιστα απεικονιστικά, να χαρτογραφήσει τη διαδρομή τους και να μελετήσει τη συνεργασία των διαφόρων νευρικών σχηματισμών που συμβάλλουν στη δημιουργία τους. Καταγράφοντας τις εξελικτικές τους διαδικασίες και γνωρίζοντας τον τρόπο προέλευσής τους είναι δυνατό και να μελετηθεί και η φυσιολογία των αισθημάτων που τα προκαλεί. Έτσι π.χ. μπορούμε για πρώτη φορά να μετρήσουμε και το χρόνο και την ένταση των αμυντικών μηχανισμών έναντι του φόβου. Μπορούμε δηλαδή π.χ. να καταγράψουμε γρηγορότερες και μάλιστα ασυνείδητες αντιδράσεις αρνητικών αισθημάτων επί φόβου, ενώ το αντίθετο συμβαίνει σε περίπτωση απόλαυσης ή ευχαρίστησης.

Για πρώτη φορά μελετήθηκαν οι αντιδράσεις του φόβου και του πανικού για ψυχιατρικούς σκοπούς και κυρίως για φοβικούς ασθενείς. Με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών και των εξετάσεων μπορούσε κανείς π.χ. να τροποποιήσει με μεγάλη ακρίβεια τη θεραπεία σε φοβικούς ασθενείς. Ακόμα και σε ασθενείς με κατάθλιψη μετρώντας την αντίδραση του τρόμου μπορούμε να παρακολουθήσουμε την πορεία της ασθένειας. Φαίνεται εκεί πέρα ότι με την πρόοδο της θεραπείας αυξομειώνεται και η αντίδραση αυτή. Έρευνες που έγιναν πάνω σε αυτά τα νοσήματα πιστοποίησαν ότι η αντίδραση του τρόμου επηρεάζεται ουσιαστικά και από το επίπεδο συνείδησης και εγρήγορσης. Με το που αρχίζει ο εγκέφαλος, και κυρίως στην περιοχή του στελέχους, την επεξεργασία άλλων γνωστικών αντιδράσεων έχουμε μια αναστολή της αντίδρασης του τρόμου. Αυτή την αναστολή μπορούμε να την προκαλέσουμε και πειραματικά όταν δώσουμε σε ένα άτομο να ακούσει έναν ανεπαίσθητο τόνο περίπου 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου πριν από έναν δυνατό παρόμοιο που του προκαλεί μια αντίδραση τρόμου. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να καταγραφεί και πρόκειται για τη λεγόμενη προπαλμική αναστολή της αντίδρασης του τρόμου. Χρησιμοποιώντας αυτές τις γνώσεις στην έρευνα των ψυχιατρικών παθήσεων βρέθηκε ότι ο οργανισμός έχει ένα σύστημα επεξεργασίας , κάτι σαν "φίλτρο", που περνάν αυτές οι συχνότητες και δημιουργούν τα ανάλογα αισθήματα ή συναισθήματα μια συγκεκριμένη στιγμή. Ένα υπερευαίσθητο τέτοιο φίλτρο , όπως στην αθλήτρια που αναφέραμε, δημιουργεί μια αλυσιδωτή παρατεταμένη έκρηξη αρνητικών συναισθημάτων, άγχους, φόβου , αρνητικής σκέψης κλπ τα οποία σωματοποιημένα έχουν την αρνητική επίδραση στο σώμα και κατά συνέπεια στην αθλητική επίδοση, όπως το ανέφερε ή ίδια.
Χρησιμοποιώντας, τότε 12 περίπου χρόνια πριν, τη μέθοδο της χαρτογράφησης του εγκεφάλου και την βιοανάδραση (biofeedback) περιορίστηκε το "φίλτρο" της αντίδρασης της προπαλμικής αναστολής σε όρια τέτοια που ανακλαστικά μετά τον πυροβολισμό ερχόταν η εκτίναξη του κορμιού κατευθείαν στο διάδρομο της ταχύτητας. Όλα τα άλλα αρνητικά συναισθήματα , το "φίλτρο" τα άφηνε εκτός εγκεφαλικής λειτουργίας.

Η ψηφιακή τεχνολογία σήμερα έχει προχωρήσει πάρα πολύ παραχωρώντας πολλαπλές λειτουργίες τέτοιων "φίλτρων" για συντονισμό πολλαπλών συναισθημάτων. Πρόκειται για το ψυχολογικό training που αποτελεί σήμερα τη βάση της απόδοσης του κάθε μεγάλου αθλητή. Βέβαια, πρέπει να προστεθεί πως οι νέες γνώσεις πλέον κάνουν περιττή και την εκμάθηση μέσω της βιοανάδρασης. Τώρα, με μαγνητικά κύματα μπορούμε απευθείας να επιδράσουμε στον εγκέφαλο και να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Με αυτόν τον τρόπο η κατασκευή του υπεραθλητή κοστίζει πολύ λιγότερο σε χρόνο.

0 Comments:

Post a Comment



Δημοφιλείς αναρτήσεις

 

© 2006 | Blogger Templates by GeckoandFly modified and converted to Blogger by Blogcrowds.