NEURO-TALKS / ΝΕΥΡΟ-ΔΙΑΛΟΓΟΙ

Είναι δύο λέξεις καταλυτικές, οι οποίες και πρέπει να αναλυθούν για να μπορέσει κανείς να καταλάβει τη νευρολογική τους βάση λειτουργίας. Έχουμε από τη μία την ευχαρίστηση και από την άλλη τον εθισμό. Η ευχαρίστηση φέρνει εθισμό αναμφισβήτητα, για αυτό και τον δημιουργεί. Ο εθισμός, παράλληλα, για να κινηθεί και να αναπτυχθεί, θέλει την ευχαρίστηση. Από την ώρα που δε μπορεί ο ένας να προκαλέσει τον άλλο, σταματά η διαδικασία και ο εγκέφαλος μπαίνει σε άλλες καταστάσεις, π.χ. στην κατάθλιψη. Αυτό δε γίνεται πάρα πολλές φορές, δε σημαίνει ότι είναι αδύνατο. Απλά στην καθημερινότητα της ζωής δεν παρατηρείται και τόσο τακτικά.
Συνήθως, βλέπουμε τον ένα ή τον άλλο πόλο, δηλαδή, την ευχαρίστηση ή τον εθισμό, γιατί είναι πιο εντυπωσιακός. Προκαλεί, και η ένταση των συμπτωμάτων ή της απόρροιας που έχουν στο κοινωνικό περιβάλλον είναι πιο «τρανταχτή», μας αναγκάζει να τη βλέπουμε πιο τακτικά. Είναι γνωστό ότι η ευχαρίστηση μέσω κάποιου μηχανισμού, που αναφέραμε σε άλλες θέσεις, του λεγόμενου μονοπατιού επιβράβευσης, μέσα στον εγκέφαλο προκαλεί την ευχαρίστηση εκείνη διάθεση, η οποία διαχέει ουσίες, με πρωταγωνιστή την ντοπαμίνη, που διεγείρουν τον εγκέφαλο προς μια κατάσταση, ιδιαίτερα ευχάριστη και ιδιαίτερης ευεξίας για αυτόν.
Το μονοπάτι αυτό της επιβράβευσης ή ευχαρίστησης, που λειτουργεί με βάση την ντοπαμίνη, έχει σαν αντιδραστικό πόλο την έκκριση του αμινοβουτυρικού οξέως, που ελαττώνει τη δράση του. δηλαδή, βλέπουμε ότι μέσα στον εγκέφαλο υπάρχει μονίμως μια ζυγαριά ανάμεσα σε βασικές λειτουργίες της ευχαρίστησης και της μείωσής της. Όταν η υπέρμετρη ευχαρίστηση καταλύει σχεδόν τον έλεγχο του αμινοβουτυρικού οξέως και ζητά συνεχώς τη νέα, όπως είναι φυσιολογικό, επιβράβευσή της, έχουμε μια συνεχή χρονική διέγερση του μονοπατιού της επιβράβευσης στον εγκέφαλο και μια ατελείωτη έκκριση ντοπαμίνης.
Είτε προκαλείται αυτό από το γέλιο, τη χαρά, μια εκδρομή, συναναστροφές ή ακόμη από τα κολακευτικά λόγια τρίτων, ή από τη διάθεση επιβεβαίωσης μέσω τρίτων, η ντοπαμίνη εγχύεται και διεγείρει τους ίδιους υποδοχείς στον εγκέφαλο στο συγκεκριμένο μονοπάτι της επιβράβευσης. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι οι άνθρωποι θέλουν να πουν τα ίδια πράγματα ή να παρουσιάζονται στις τηλεοράσεις πολλές, φορές χωρίς να έχουν κανένα ιδίο συμφέρον.
Η εξήγηση γιατί το κάνουν εφόσον η ευχαρίστησή τους είναι καταστροφική, είναι απλή. Δεν λειτουργεί ο άλλος ο πόλος του αμινοβουτυρικού οξέως, το οποίο θα μπορούσε να ελαττώσει αυτή τη δόση ευχαρίστησης σε ένα αναπαραγωγικό επίπεδο.
Η επαναλαμβανόμενη, λοιπόν, ευχαρίστηση σαν εγκεφαλική δραστηριότητα προάγει τον εθισμό. Οι μεταξύ τους συγκρούσεις από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή με τη διέγερση καταστολής είναι συνεχείς και αφήνουν κλινικά συμπτώματα, που μπορεί κανείς να τα παρατηρήσει.
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι με τη μορφή μανίας, δηλαδή μια συνεχής υπερδιεγερτική κατάσταση με μια μόνιμη χαρά, αλόγιστη κριτική, συνεχή αγορά διαφόρων αχρήστων πραγμάτων, μπορεί να είναι μια ανούσια προβολή, μπορεί να είναι μία άρνηση των όρων ζωής, συναναστροφής και επικοινωνίας χάρην μιας μονομανίας και να καταλήξει στην πλήρη εξάρτηση με τα στερητικά συμπτώματα, όπως του τζόγου ή στους διάφορους ναρκομανείς.
Όπως βλέπουμε, ευχαρίστηση και εθισμός βαδίζουν χέρι – χέρι και πρέπει κάποια στιγμή, όταν διαπιστώσουμε τις αποκλίσεις, και αυτές είναι ενοχλητικές παρ’ όλη την ευχαρίστηση που νιώθουμε, να καταφύγουμε στις διαδικασίες εκείνες που θα μας επαναφέρουν στην ισορροπία. Αν δεν μπορούμε μόνοι μας, τότε θα επικαλεστούμε ασφαλώς τη γνώμη κάποιου ειδικού.